Cách diệt bọ trĩ trên hoa hồng và các cây trồng trong nhà

Bọ trĩ là một trong những loài gây hại gây phiền hà cho người làm vườn vì chúng rất khó phát hiện và thiệt hại mà chúng gây ra thường giống vấn đề dinh dưỡng hoặc bệnh hơn chứ không phải do côn trùng gây hại.

Bọ trĩ có thể ảnh hưởng đến hàng trăm loại cây cảnh và cây ăn trái khác nhau, ngoài ra chúng có khả năng kháng thuốc diệt trừ rất cao.

Bọ trĩ là loài côn trùng nhỏ, thân mảnh, thường có chiều dài khoảng 1/25 inch, mặc dù một số loài có thể dài tới 1/2 inch. Chúng đâm xuyên, chích hút gây hại bằng cách ăn nhựa cây.

Bọ trĩ bao gồm hơn 6.000 loài trong bộ cánh viền (Thysanoptera), trong đó hơn 200 loài đã được xác định là loài gây hại cho cả cây trồng trong nhà và ngoài trời.

Hầu hết các loài đều có cánh tua rua, và mặc dù chúng di chuyển nhanh, nhưng bọ trĩ là loài bay kém có khả năng di chuyển theo gió hơn là sử dụng cánh của chúng.

Dưới kính lúp, bọ trĩ có thân hình giống điếu xì gà, trông hơi giống một con sâu có chân. Chúng là côn trùng sống theo đàn, thường có màu đen hoặc nâu vàng, nhưng có thể có các mảng màu đỏ, đen hoặc trắng.

Cách phát hiện bọ trĩ

Bởi vì bọ trĩ rất nhỏ, chúng có thể khó nhìn thấy cho đến khi sự phát triển của đàn lớn hơn. Vì vậy, có một cách để phát hiện bọ trĩ là đặt một tờ giấy trắng bên dưới hoa hoặc lá của cây và lắc cây. Nếu có bọ trĩ, một số con sẽ rụng đi và thân của chúng sẫm màu hơn sẽ dễ dàng nhìn thấy trên tờ giấy trắng. Kính lúp có độ phóng đại từ 10 đến 15 sẽ giúp xác định loài gây hại.

Bạn cũng có thể sử dụng bẫy dính bắt bọ trĩ để theo dõi và xác định. Điều này sẽ không giúp kiểm soát bọ trĩ, nhưng nó sẽ cho bạn biết liệu cây có bị nhiễm bệnh hay không. Tốt nhất bạn nên sử dụng bẫy màu xanh được chế tạo đặc biệt hơn là bẫy màu vàng tiêu chuẩn. Bẫy màu xanh dường như hiệu quả hơn để bẫy bọ trĩ, và chúng dễ dàng bay vào bẫy màu xanh hơn là đối với màu vàng.

6 cách diệt bọ trĩ hiệu quả

Phát hiện sớm và kiểm soát sâu hại là những lựa chọn tốt nhất để ngăn chặn sự lây nhiễm trên diện rộng.

Điều này liên quan đến khả năng chống chịu đối với những thiệt hại nhỏ của cây trồng, được kiểm tra bằng cách cắt tỉa chọn lọc và tiêu hủy các bộ phận của cây bị ảnh hưởng, hoặc bằng cách thường xuyên rửa cây bằng vòi nước để đuổi bọ trĩ.

Bọ trĩ rất phổ biến nên việc cố gắng kiểm soát chúng thông qua việc sử dụng thuốc trừ sâu hóa học thường phản tác dụng vì nó giết chết nhiều loại côn trùng hữu ích và có thể khiến quần thể bọ trĩ địa phương phát triển tính kháng hóa chất.

Nói cách khác, kiểm soát côn trùng là một hoạt động liên tục đối với hầu hết những người làm vườn đòi hỏi sự khoan dung nhất định đối với sự hiện diện của những sinh vật cứng đầu này và thiệt hại mà chúng gây ra — cái giá phải trả cho một hệ sinh thái vườn tổng thể cân bằng và khỏe mạnh.

#1 Tỉa cây gây hại

Khi bạn thấy lá cây bị mục hoặc nhăn nheo, kèm theo sự xuất hiện đồng thời của các đốm phân đen, rất có thể bạn đã xác định được bọ trĩ gây hại. Cắt tỉa ngay và tiêu hủy những lá bị bệnh. Cây bị nhiễm bệnh nặng nên loại bỏ hoàn toàn để tránh bọ trĩ lây lan sang các cây khác.

Kiểm tra định kỳ và cắt tỉa những cây bị bọ trĩ gây hại đôi khi cũng đủ để giữ cho sự xâm nhập của bọ trĩ ở mức có thể kiểm soát được.

#2 Rửa cây bị ảnh hưởng

Bọ trĩ là loài côn trùng nhỏ bé dễ bị đánh bật bởi những luồng nước mạnh. Cây ngoài trời có thể được hạ xuống bằng cách phun nước để loại bỏ bọ trĩ. Đảm bảo tập trung vào phần dưới của lá, nơi côn trùng thường tụ tập. Đối với các loại cây trồng trong nhà, hãy xịt hoặc rửa cây bằng dung dịch xà phòng và nước (khoảng 2 thìa cà phê chất tẩy rửa trong 3,8 lít nước), đảm bảo rằng bạn phủ dung dịch trên tất cả các lá và các khu vực khác của cây.

Rửa toàn bộ cây là một trong số nhiều phương pháp để kiểm soát bọ trĩ. Chỉ rửa một cây thường không đủ để kiểm soát bọ trĩ.

#3 Sử dụng động vật ăn thịt tự nhiên

Nhiều loài động vật ăn thịt tự nhiên sẽ nuốt chửng bọ trĩ và trứng của chúng. Nhện nhỏ bắt mồi(Predatory mites), bọ cướp biển (minute pirate bugs) và bọ xít hút máu (lacewings) đều là những loài săn mồi nổi tiếng và bạn có thể mua chúng để đưa vào vườn nhà. Có thể cần nhiều lần áp dụng hàng tháng để kiểm soát hoàn toàn bọ trĩ.

Cũng có thể có một số loài tuyến trùng sẽ kiểm soát bọ trĩ. Kiểm tra với văn phòng khuyến nông địa phương để biết thông tin về những loài giun đất siêu nhỏ này có tác dụng chống bọ trĩ trong khu vực của bạn.

Một cách khác để khích thích những kẻ săn mồi tự nhiên là thông qua việc sử dụng thuốc trừ sâu một cách cẩn thận, hạn chế. Thay vì phun thuốc tràn lan cho cây trồng của bạn, hãy sử dụng thuốc trừ sâu hóa học một cách rất chọn lọc, hoặc hoàn toàn không sử dụng, vì chúng thường tiêu diệt côn trùng săn mồi hữu ích cũng như các loài gây hại.

#4 Xịt với dầu Neem

Dầu neem là một chất tự nhiên có nguồn gốc từ cây neem. Nó là một loại thuốc trừ sâu tự nhiên hiệu quả chống lại nhiều loài gây hại, nhưng không giống như thuốc trừ sâu hóa học tổng hợp, nó không ảnh hưởng đến ong và các loài thụ phấn khác. Khi sử dụng diệt bọ trĩ, một phương pháp tốt là kết hợp bốn muỗng cà phê dầu neem, hai muỗng cà phê nước rửa chén trắng và 3,8l nước. Phun trực tiếp vào các khu vực bị ảnh hưởng của cây. Dầu Neem hoạt động bằng cách phá vỡ chu kỳ kiếm ăn và sinh sản của bọ trĩ.

#5 Phun với Pyrethrin

Pyrethrin là một loại thuốc trừ sâu tự nhiên có nguồn gốc từ hoa của một số loại hoa cúc. Phun cây hai lần pyrethrin, cách nhau 3-4 ngày sẽ trị được bọ trĩ phá hoại nghiêm trọng.

Đảm bảo sử dụng thuốc trừ sâu pyrethrin tinh khiết, được coi là an toàn và tự nhiên, thay vì sử dụng thuốc trừ sâu pyrethroid có chứa các hóa chất tổng hợp được thêm vào để tăng hiệu quả của pyrethrin.

Pyrethroid không được coi là thuốc trừ sâu hữu cơ, mặc dù chúng được thừa nhận là an toàn hơn các loại thuốc trừ sâu hóa học truyền thống khác, chẳng hạn như malathion.

#6 Phun thuốc trừ sâu hóa học

Nhiều loại thuốc trừ sâu hóa học tổng hợp có hiệu quả chống lại bọ trĩ, mặc dù một số chuyên gia không khuyên sử dụng chúng đối với bọ trĩ, đặc biệt là các chủ nhà.

Những loại thuốc trừ sâu này thường không hiệu quả lắm, do cách thức ăn và sinh sản của bọ trĩ. Và bọ trĩ sẽ tiếp tục xâm nhập trong suốt mùa sinh trưởng nên việc sử dụng một lần chưa chắc đã có hiệu quả lâu dài.

Ngay cả những người nông dân cũng nhận ra những hạn chế của việc sử dụng thuốc trừ sâu tổng hợp mạnh đối với bọ trĩ. Những con côn trùng nhỏ bé này thường ẩn náu trong những chiếc lá và cánh hoa cuộn tròn, nơi mà hóa chất không thể tiếp cận chúng.

Hơn thế nữa, thuốc trừ sâu hóa học rất có khả năng tiêu diệt côn trùng săn mồi, hữu ích nhất cho việc kiểm soát bọ trĩ. Điều quan trọng hơn nữa, bọ trĩ nhanh chóng phát triển khả năng kháng hóa chất.

Nguyên nhân nào gây ra Bọ trĩ

Có nhiều loài bọ trĩ khác nhau phát triển mạnh trong hầu hết mọi môi trường, tiến hóa để ăn hầu hết các loại thực vật khác nhau. Tuy nhiên, nói chung, bọ trĩ có nhiều khả năng là một vấn đề trong những khu vườn có nhiều cỏ dại xung quanh, chúng thường đóng vai trò là cây chủ từ khi vườn bắt đầu xâm nhập. Và những khu vườn có nhiều mảnh vụn trên mặt đất có khả năng là nơi trú ẩn của bọ trĩ, vì trứng được gửi trong các mô thực vật có thể dễ dàng bị qua mùa đông để nở thành nhộng vào mùa xuân năm sau.

Làm thế nào để ngăn ngừa bọ trĩ

Việc ngăn chặn hoàn toàn bọ trĩ là rất khó, nhưng bạn có thể giảm thiểu quần thể bằng cách dọn dẹp rác thực vật thay vì để lá, thân và hoa đã cắt tỉa nằm trên mặt đất trong mùa đông. Khi mùa đông đến gần, hãy loại bỏ và tiêu hủy các thân cây chết để ngăn trứng trú đông.

Nếu có thể, hãy giữ cho khu vườn của riêng bạn và các khu vực lân cận không có cỏ dại càng tốt. Nhiều loài cỏ dại là vật chủ cho bọ trĩ, chúng có thể dễ dàng bay vào vườn của bạn khi có gió.

Che các cây quan trọng bằng lưới vải mịn có thể ngăn ngừa sự xâm nhập của sâu bệnh. Bọ trĩ di chuyển chủ yếu bằng cách trôi theo gió, và việc che phủ rau,  hoa hồng hay các loại cây dễ bị tổn thương khác bằng lưới vải mịn có thể ngăn côn trùng có chỗ trú ngụ.

Vòng đời của Bọ trĩ

Bọ trĩ cái, lớn hơn con đực, có thể sinh sản mà không cần thụ tinh từ con đực. Con cái tạo các khe trong mô lá để đẻ trứng — 25 đến 50 trứng mỗi lần — sẽ nở sau một đến hai tuần. Ấu trùng non (nhộng) trông rất giống con trưởng thành, ngoại trừ chúng có màu vàng nhạt trong mờ và không có cánh. Chúng có râu ngắn và chân ngắn. Những con bọ trĩ chưa trưởng thành này rất tích cực, ăn hại cây cỏ và phát triển nhanh chóng qua một loạt các lần lột xác. Hầu hết các thiệt hại của cây xảy ra là trong giai đoạn đầu của nhộng.

Ngay sau khi đạt đến kích thước đầy đủ, nhộng hình thành kén, trên cây hoặc dưới đất. Sau vài ngày, những con trưởng thành có cánh chui ra khỏi kén để bắt đầu lại chu kỳ. Một thế hệ đầy đủ có thể lặp lại sau mỗi hai đến ba tuần, nhưng quần thể sẽ lớn nhất từ ​​cuối mùa xuân đến giữa mùa hè. Bọ trĩ có thể sống sót qua mùa đông trong giai đoạn trứng, đó là lý do tại sao việc loại bỏ các mảnh vụn thực vật là rất quan trọng để kiểm soát bọ trĩ.

Bọ trĩ so với rệp

Một số thiệt hại cây trồng do rệp gây ra khá giống với bọ trĩ. Cả hai loại côn trùng này đều có thể gây ra các dị tật trên lá, và chất thải trên lá của cả hai loại côn trùng này có thể khuyến khích sự phát triển của nấm mốc đen. Tuy nhiên, dưới kính hiển vi, rệp sẽ xuất hiện dưới dạng hình bầu dục rõ ràng, so với hình dạng dài và hẹp của bọ trĩ.

Bọ trĩ thường để lại những mảng trắng hoặc bạc trên lá, và thường sẽ có những đốm nhỏ màu đen như phân, những dấu hiệu không có khi bị rệp gây hại. Rệp có nhiều khả năng để lại một chất cặn dính đáng kể trên lá, được gọi là mật ong, thường thu hút kiến ​​(một loại cây có nhiều kiến ​​cũng có khả năng có rệp). Bọ trĩ thường ăn sự phát triển của lá mới, trong khi rệp có thể tấn công thân và các bộ phận khác của cây, cũng như lá.

Tất nhiên, hoàn toàn có thể xảy ra trường hợp cây có thể bị đồng thời cả bọ trĩ và rệp. May mắn thay, nhiều phương pháp diệt bọ trĩ phía trên cũng có tác dụng tương tự với rệp

Câu hỏi thường gặp